Om deur jou gat te val

Daar’s baie dinge wat jy van Steve Hofmeyr kan sê, maar jy kan hom definitief nie daarvan verwyt dat hy ‘n selfbeeld-probleem het nie. Hier is byvoorbeeld iemand wat sy eie televisieprogram in Suid-Afrika het, en dan ‘n onderhoud voer met homself; hy kon seker nie ‘n beter onderhoudvoerder in die hande kry nie? Maar as jy kyk na die effek wat die man op ‘n gehoor het, is dit heeltemal te verstane; ek sou ook nie ‘n selfbeeld-probleem gehad het as skares mense so aan my lippe gehang het nie. Of as daar dalk ook so baie meisies was wat gedurig agter my aangeloop het nie…maar dis ‘n ander storie.

Van die eerste oomblik af wat Steve op die verhoog stap, draai hy ‘n saal vol mense om sy pinkie op ‘n manier wat min charismatiese predikers in staat is om te doen. Hy is meesleurend, hy is aansteeklik, hy is verslawend; sy effek op mense is geheel en al hipnoties.

Hoekom het ek ‘n week gelede gaan kyk na Steve Hofmeyr se vertoning in die London Palladium? Goeie vraag. Ek hou nie van sy musiek nie, ek is nie ‘n Blou Bul-ondersteuner nie, en ek identifiseer nie met sy politieke sienings nie. Sy oordrewe intellektuele uitlatings beïndruk my ook nie, maar miskien is ek maar net te dom om dit te verstaan.

Ek sal egter nie die ervaring van verlede Sondagaand verruil vir enigiets in die wêreld nie. Steve Hofmeyr sal jou vermaak al hou jy ook nie van hom nie, en hy sal jou op die rant van jou sitplek laat sit en aandagtig luister na sy standpunte al stem jy hoegenaamd nie daarmee saam nie. En afgesien daarvan, kan jy in elk geval altyd maar net die res van die gehoor ook dophou vir ‘n gevallestudie soos min in mense en hulle geaardheid.

Die hele gehoor dié aand is uiteraard mense soos ek – Suid-Afrikaners sesduisend myl vanaf hulle geboorteland, en derhalwe uitgehonger vir enige iets van die huis af – al is dit dan ook ‘n stokou pakkie NikNaks, of ‘n verkrummelde Peppermint Crisp. Of dalk selfs Steve Hofmeyr.

Wanneer ek by Oxford Circus opdaag, ‘n blok of wat van die Palladium af, begin ek hulle raaksien. Jy hoef nie die Afrikaanse gesprekke te hoor om hulle te identifiseer nie, jy herken hulle sommer aan hulle skoene, hulle haarstyle en die netjiese ronde baardjies om die monde van die mans. Ek bly maar stil en kyk anderpad, want ek’s bang een van hulle begin dalk met my gesels.

Die vertoning begin, en daar’s niks op die verhoog behalwe ‘n groot wit skerm nie. Onder dawerende toejuiging stap Steve op die verhoog. Hy dra ‘n swart pinstripe langbroek en ‘n wit baadjie wat lyk asof hy dit dalk by iemand van die noodhulp geleen het (en geen hemp nie). Die skare gee nie om dat hy so snaaks aangetrek is nie (of dalk hou hulle selfs daarvan?); hordes meisies gil luidkeels.

Steve Hofmeyr begin sing, en die woorde van die liedjie begin om oor die skerm agter hom te rol. Die gehoor skree saam, vanaand karaoke ons tog te lekker. Maar spelling is nie die man se sterkpunt nie – vat byvoorbeeld die volgende sinsnede, reguit van die groot skerm af: “…en ek’s lus en staan veraltyd hier en wag…”.

Veraltyd? Is dit dalk ‘n werkwoord? En hoe presies doen ‘n mens dit?

‘n Rukkie later hou die woorde op, en eensklaps word die skerm gevul met ‘n reeks foto’s en video’s van die kunstenaar. Ek het mos gesê dat Steve nie juis ‘n selfbeeldprobleem het nie; ek aanvaar byvoorbeeld dat hy ook die tipe ou is wat waarskynlik ‘n klomp sertifikate en geraamde foto’s sal uitstal in sy huis se studeerkamer (definitief een saam met Madiba, heel moontlik een saam met Cliff Richard, en dalk selfs een saam met Frik du Preez). Die mense weet nie waar hulle moet kyk nie: na die lewendige produk op die verhoog voor hulle, of na die heelwat jonger weergawe op die skerm, soos wat hy destyds in Agter Elke Man gelyk het?

Na ses liedjies stap Steve vlugtig van die verhoog af. Wanneer hy terugkeer, dra hy steeds dieselfde swart pinstripe langbroek, maar die noodhulp-baadjie is weg; in die plek daarvan dra hy ‘n spierwit noupassende bloes met plooie en afgesnyde moue. Die repertoire verander ook, van simplistiese Afrikaanse soetsappighede, na…Neil Diamond!

Weer eens gaan die skare mal; almal van ons dink mos eintlik dat ons elke liedjie van Neil Diamond uit ons kop uit ken. En al wil ons dit ook nie regtig erken nie, hou ons eintlik in die stilligheid daarvan – net soos wat almal van ons die boeke van Wilbur Smith en Jeffrey Archer verslind het in ons hoërskooldae, al dring ons ook nou in uitgelese geselskap daarop aan dat alles daarvan amper ewe vlak leesstof is as Dan Brown self.

Is dit nie snaaks nie, val Steve Hofmeyr homself in die rede, ‘n Suid-Afrikaner wat in Londen sit en Amerikaanse liedjies sing. Globalisering is ‘n bliksem, sê hy op sy normale welsprekende manier, en die gehoor lê behoorlik soos wat hulle lag – nie omdat dit snaaks is nie, maar net omdat dit ‘n bliksem is. Hulle held kon seker maar na enigiets anders ook verwys het as ‘n bliksem, en almal sou ewe lekker geskater het.

En dan trek Steve los met Sweet Caroline, en dis asof hy die hele gehoor hipnotiseer, want op die ou end skree almal van ons saam “Blou Bul Bo!” op die refrein van die liedjie. Almal is tog seker nie Noord-Transvalers nie? Ekself is in elk geval nie een nie, so hoekom sing ek saam?

Daarna vertel Steve ons van sy reeks Toeka-konserte. Wat Ry Cooder en sy Buena Vista Social Club vir al die geriatriese musikante in Kuba gedoen het, het Steve Hofmeyr mos vir ‘n hele string oud-stryders in die Suid-Afrikaanse musiekwese gedoen deur saam met hulle op te tree in ‘n reeks konserte regoor die land. En dan, die ongetwyfelde hoogtepunt van die aand, wanneer Steve vir Carike Keuzenkamp en Bobby Angel aan die gehoor voorstel.

Daar stap die Kraaines-tannie op die verhoog, en sy lyk nog steeds net soos my ouer sussie, presies soos vyf-en-twintig jaar gelede toe ek haar die laaste keer op televisie gesien het. En ek staan in die London Palladium en handeklap, en ek huil snot en trane, en ek het weet nie regtig presies hoekom ek huil nie. Ek huil omdat ek lekkerkry, ek huil omdat ek hartseer is, ek huil omdat ek verlang, ek huil omdat ek besef hoe vinnig die lewe verbygaan, en ek huil omdat ons die Oukraalliedjie sing. En skielik is dit vir my die mooiste musiek wat ek nog ooit gehoor het.

Na ‘n kort pouse doen Bobby Angel ‘n paar flouerige nommers uit die John Denver-liedjieboek, en die gehoor sing lustig saam met die 69-jarige disleksiese cowboy (soos wat Angel inderdaad na homself verwys). En ek besef: dis nogeens ‘n voorbeeld van Steve Hofmeyr se hipnotiese effek – deur bloot saam met hulle te verskyn, laat hy al hierdie kunstenaars soveel beter lyk. Op sy eie sou Bobby Angel byvoorbeeld nooit eers ‘n honderd kaartjies kon verkoop vir ‘n konsert in Londen op ‘n aand soos vanaand nie, maar op die oomblik is daar 1,500 mense wat hom staande toejuig terwyl hulle probeer om saam met hom te sing. Miskien moet Jacob Zuma ook maar vir Hofmeyr kry om hom te help as die voormalige vise-president dalk eendag ‘n terugkeer tot die openbare lewe wil bewerkstellig. Die twee van hulle deel hoeka ‘n belangstelling in enigiets wat romp dra.

Na tien minute van solo-Bobby is dit Carike Keuzenkamp se beurt om die opgesweepte gehoor te begin vermaak. Sy is duidelik aangedaan deur die oorweldigende reaksie, en vertel ons dat sy nie eers sulke ontvangste by die huis kry nie. Presies, Tannie, dink ek, presies, by die huis is die mense immers nie so uitgehonger vir Afrikaanse vermaak nie. Dan sing sy van ‘n lang, maer, blonde man, van Heidi, en van Sêra, Sêra de Jager… en ek begin ernstig wonder hoekom was ek in die eerste plek so bly om haar vanaand te sien.

Toe is dit weer tyd vir Steve Hofmeyr om self ‘n verskyning te maak, voordat die hipnose van die skare dalk gebreek word. Steeds dra hy dieselfde swart pinstripe langbroek, maar die wit bloes met afgesnyde moue is verruil vir ‘n stywe sweetpaktop.

Hy trek weg met ‘n opruiende politieke toespraak wat die mense selfs meer opgewonde maak as voorheen; ek begin amper wonder of ek by ‘n musiek-konsert in Londen of by ‘n Eugene Terreblanche-vergadering in Wolmaransstad is. Steve vertel vir ons hoe Suid-Afrika besig is om deur sy gat te val. Hy praat van al die neurotiese oumense en apatiese jongmense in die land (dis nou al daai selfde mense wat sy derduisende CD’s ook koop, neem ek aan), en hy vra vir ons om tog net nie ook só te word nie. Bring die trots terug, bulder Steve uit in ‘n stem waarop Ray McAuley sou trots wees. Die opgesweepte skare skree soos een man terug: Ons sal! Ek wonder.

Dan bied die Blonde Hipnotiseur aan om enige vrae van die gehoor te beantwoord. Daar’s duidelik sekere vrae wat hy verwag (soos oor sy luisterryke romantiese geskiedenis), en as hy dit nie kry nie, vind hy ‘n manier om sy pittige one-liners te gebruik in reaksie op enige ander vrae. Jy lees seker nie die koerante nie, sê hy vir een vrou, ek kyk net vir jou, dan word jy verwagtend. En in Steve Hofmeyr se eie woorde is dit ook sy langtermynoplossing vir Suid-Afrika se politieke probleme: ‘n wit bevolkingsontploffing.

Dis tyd om te gaan, en Steve bied aan om met sy ondersteuners te gesels en handtekeninge uit te deel aan die buitekant van die saal. Maar na tienuur in die aand teken hy net op liggaamsdele, waarsku Hofmeyr – as jy hom kan stilhou, en hy pas op die tafel, dan word hy geteken! Ongelukkig het ekself egter geen getekende liggaamsdele huis toe gebring nie; daar was ‘n trein om te vang.

Maar nogtans sal ek die aand veraltyd onthou. En mag onse Steve nooit deur sy eie gat val nie.


Voetstoots van Tonder
9 April 2006