In die land van die blindes

Sondagoggend bel my ma my van Johannesburg af om ‘n bietjie te kla. Sy kla onder meer oor hoe bitterlik koud en nat dit is in die ou Transvaal – wat het dan van die somer geword in die suidelike halfrond? Het globale verwarming dan vir Afrika heeltemal gemis?

En my ma kla oor Eskom. Kan jy glo, sê sy vir my, die vorige middag toe dit tyd was vir die rugby-uitsending van Twickenham af om te begin, was daar weer geen krag in haar deel van Gauteng nie. En toe haar televisiestel uiteindelik weer begin werk, was die tweede helfte alreeds in volle gang.

Ook maar goed, dink ek, ten minste is sy darem ‘n bietjie van die pyn en lyding gespaar. Haar gesondheid is hoeka nie aldag meer wat dit moet wees nie. Soos wat die Springbokke deesdae speel, het hulle immers ‘n nadelige effek op die tipiese ondersteuner se lewensverwagting.

Vat byvoorbeeld Saterdag se wedstryd teen die Ingelse. Net toe dit begin lyk asof ons span dalk vir die eerste keer in nege jaar op Twickenham kan wen, gaan lê die spelers weer met mening. Asof dit ook nie erg genoeg is nie, gaan staan Jake White en vervang ‘n skitterende Butch James met ‘n sukkelende André Pretorius op ‘n kritiese stadium van die wedstryd.

Nou vra ek jou met trane in my oë: hoekom het hy dit gedoen? James het immers alles reg gedoen op die dag: hy het die eerste drie gedruk, die tweede een gemaak en ‘n hele paar skoppe tussen die pale deur geklits. Wat meer is, het hy die span nie eers die gebruiklike ses of nege punte aan strafskoppe gekos met sy geniepsige spel nie.

Oor Pretorius, aan die ander kant, wil ek liewer niks eers sê nie; netnou maak ek myself skuldig aan naamskending en/of onvoorbeeldige taalgebruik.

So hoekom het Jake White dit dan gedoen? Ek koop glad nie die storie dat Butch James ‘n seer knie gehad het nie. Die laaste ding wat hy dan gedoen het voor hy die veld verlaat het, was om ‘n strafskop deur die pale te jaag?

Nee, ek dink die antwoord lê in die stuk wat ek verlede wedstryd geskryf het: beide Suid-Afrika en Engeland het weer eens die wedstryd probeer gooi. Daar kan tog geen ander logiese verduideliking wees vir soveel vrot spel op een dag nie. Kan iemand asseblief Jake White se bankrekeninge nagaan en uitkyk vir twyfelagtige oordragte uit Guernsey of Mumbai?

Eendag gaan ons waarskynlik uitvind dat die Springbokafrigter vir die laaste klompie weke al ‘n geel armband onder sy wit langmouhemp dra met die letters WWHD daarop gegrafeer (“What Would Hansie Do?”). En White se verskoning dat hy vir André Pretorius in Butch James se plek opgestuur het laas Saterdag? “Die duiwel het my dit laat doen…”

Nie dat Engeland veel beter gedoen het nie, moet ek byvoeg. Soveel swak skoppe het ek byvoorbeeld in my laerskooldae laas aanskou. Maar ter versagting moet jy in gedagte hou dat ons skoolspannetjie darem destyds met kaal voete gespeel het…

In die land van die blindes is eenoog egter koning, en daar kry die vrotste Engelse span in ‘n lang tyd dit sowaar reg om Suid-Afrika die loef af te steek. Die ergste van alles is dat dit regtig hierdie keer gelyk het asof die Springbokke dalk kan wen. Dit maak die pyn net soveel erger.

En eerskomende naweek is dit weer sulke tyd. Lyk my die twee spanne gaan dit oor en oor moet doen, totdat hulle dit uiteindelik reg doen. As albei van hulle hierdie keer tot hulle volle potensiaal speel, dink ek die wedstryd behoort 0-0 te eindig.

Nou hoor ek ons moet nie so hard wees op die Springbokke nie. Daar’s selfs mense wat in die bresse tree vir Jake White se “taktiek” om agt van die land se beste spelers by die huis te los al is hulle nie eers beseer nie: dit alles sodat die arme bloedjies kan “rus” voor volgende jaar (blykbaar gaan dit ‘n besonderse harde seisoen gaan wees as gevolg van die Wêreldbeker).

Ag foeitog. Is dit dan nie die spelers se werk nie? Word elkeen van hulle nie ‘n arm en ‘n been betaal vir al hulle moeite nie? Gaan die hele lot van hulle nie in elk geval vir die volgende drie maande op ‘n uitgerekte krismisvakansie voordat die Super 14 uiteindelik weer begin nie? En hoekom reël hulle dan in die eerste plek ‘n toer na die Britse eilande as die meeste van hulle nie regtig wil speel nie?

Nie net word die voorste rugbyspelers heelwat meer betaal as ek en jy nie, maar hulle word ook gepamperlang met die beste mediese hulp, gereelde masseersessies, dieetkundige advies, besigheidsklasvlugte en vyfsterhotelkamers regoor die wêreld. En nou, wanneer die land hulle die nodigste het, wanneer die hoopvolles onder ons ten duurste betaal om ons span te kan ondersteun op Twickenham, word die reserwes gestuur om die reputasie van Springbokrugby finaal deur die modder te sleep.

Dít, terwyl die beste spelers “rus”. Min of meer soos keiser Nero, wat viool gespeel het terwyl Rome aan’t brand was.

Het hierdie klomp enigsins ‘n idee hoe dit vir die ondersteuners voel om jaar na jaar druipstert by Twickenham se hekke uit te stap? En soos ‘n vriend wat saam met my daar was, dit na die tyd opgesom het (hy’s die pa van twee klein kindertjies, so hy het baie verpligtinge by die huis): besef die spelers nie dat iemand soos hy net een dag per maand by sy vrou afkry om uit te gaan nie?

Dan is daar my ma, wat nou die dag tagtig geword het. Al is sy ook hoe gesond, bly daar statisties-gesproke seker nie meer verskriklik baie rugbytoetse oor vir haar om dop te hou nie. En nou moet sy in haar laaste jare na sulke snert sit en kyk, terwyl al die beste spelers “rus”.

Dis nou as daar die dag elektrisiteit is. Met ‘n bietjie geluk, hou die kragonderbrekings in Johannesburg egter hopelik volgende week ‘n bietjie langer aan en word my ma hierdie keer heeltemal gespaar van die marteling. Ten minste sal sy dan volgende Sondagoggend ‘n bietjie minder hê om oor te kla.


Voetstoots van Tonder
19 November 2006