Dit was elke pennie werd

Wanneer ek saans kyk na die weervoorspelling op BBC News, kan ek nooit help om te glimlag wanneer die naderende storms gedemonstreer word aan die hand van die staats-uitsaaier se kaart van die Verenigde Koninkryk nie. Nadat Londen die nodige aandag gekry het, word die fokus kloksgewys geswaai via Wallis, Noord-Ierland, Skotland en die Engelse platteland... net om natuurlik op die ou end weer af te sluit met ‘n blik oor Londen.

Wat my veral amuseer, is dat die buitelyne van die Republiek van Ierland telkens gewys word (dit sou redelik moeilik wees om die area heeltemal te vermy, want dit beslaan ongeveer 85% van die eiland waarop Noord-Ierland geleë is), maar dat nie een van die land se stede aangedui word nie. Dis asof die hele plek nog rof en onbeskof is; as mens nie van beter geweet het nie, sou jy dalk kon dink dat Dublin nog nooit ontdek is nie.

Selfs die weerpatrone mis oënskynlik die Ierse Republiek. Die wind en die wolke en die reën verdwyn soos mis voor die son nadat hulle die Walliese hooglande verlaat. Net om ewe skielik weer hulle verskyning te maak, ‘n entjie suid van Belfast.

Dit alles is die Iere se straf daarvoor dat hulle nie deel is van die Verenigde Koninkryk nie.

En ís die mense gesteld daarop! Ek het eenkeer die fout gemaak om ‘n taxi-bestuurder in Dublin se opinie te vra oor die Britse Leeus en hulle kanse in ‘n opkomende wedstryd teen die All Blacks. Net om ‘n verontwaardigde antwoord terug te ontvang in ‘n aksent wat sterk na Guinness geruik het (en nie veel beter geklink het nie): you mean the British and Irish Lions, sir?

Askies, het ek gemompel, ek sal nooit weer die fout maak nie. Voortaan sal ek probeer onthou dat die mense van Ierland wel Iere is, maar dat dié van Noord-Ierland mos eintlik Britte is.

Hoekom, vra jy? Wel, dis ‘n redelike lang storie. Doen jouself ‘n guns en soek onder “Irish conflict” op Wikipedia, die internet se mees omvangryke ensiklopedie. Ongeveer 2,562 verwysing later sal jy besef die lewe is gans en al te kort om die Iere se probleme hier te probeer opsom.

Maar ek moet sê dat ekself na hierdie naweek effe deurmekaar is. Want soos elke self-respekterende man het ek die laaste paar sonskyndae van ‘n heerlike somerseisoen benut deur grotendeels voor die televisieskerm vasgenael te sit en die Ryder Cup dop te hou. En wat ek daar gesien het, het my verstand heeltemal te bowe gegaan: Padraig Harrington en Paul McGinley (van die Republiek van Ierland) was in een span saam met Darren Clarke (‘n Noord-Ier).

En daar was vrede.

(Terloops, die toernooi het in Ierland afgespeel, net so ‘n entjie suid van Dublin – met ander woorde in ‘n omgewing waarvan die BBC se weer-span skynbaar nog nooit gehoor het nie.)

Nie net was daar vrede tussen die Iere en die Noord-Iere nie, maar daar was ook nege ander spanlede wat ewe lekker saamgespeel het. Sommige van hulle was van Spanje, Swede en Skotland, maar die meeste van hulle was Engelse. En nie eers een keer het ek gesien hoe enige van die mense die wapen oplig teen mekaar nie.

Nou vra ek jou met trane in my oë: hoe is dit moontlik dat ‘n kontinent wat bestaan uit soveel lande en tale en kulture, met ‘n onlangse geskiedenis van soveel bittere konflik, so verskriklik lekker kan saamspeel? Waar kom die spangees tussen al die uiteenlopende karakters vandaan? Wat het ‘n flegmatiese Sweed in elk geval gemeen met ‘n voor-op-die-wa Spanjaard?

Ek is nie seker wat die antwoord op al hierdie vrae is nie. Miskien is dit maar net dat die anti-Amerikaanse sentiment deesdae so sterk is, dat dit mense die wêreld-oor verenig.

Maar hoe dit ookal sy, ek het ook nie vir Amerika ondersteun nie. Hoe kan ‘n mens jouself immers skaar aan die kant van ‘n land waar hulle toelaat dat uitgegroeide mans ‘n opgehemelde vorm van touch rugby speel in pantserdrag en kopskerms? Nie net dit nie, maar ek is self mos eintlik ‘n Europeër; skaars driehonderd jaar gelede was my voorvaders tog immers Franse Hugenote en Hollandse skipbreukelinge.

En tog het ek ‘n paar van my welverdiende pondjies op die VSA verwed.

Hoekom, vra jy, as ek dan nie eers wou gehad het dat die klomp moet wen nie?

Wel, ek het gedink die Yanks het ‘n kans, om eerlik te wees. Maar verder het ek ook geweet dat dit ‘n strategie sou wees ingevolge waarvan ek nie eintlik kon verloor nie. Want as my span (Europa) sou wen, kon ek juig en dans en feesvier, en sou hulle verloor, het ek ten minste betaling ontvang in ruil vir my emosionele lyding.

Die res is natuurlik geskiedenis. Die VSA het so ver verloor dat ek eintlik nog ‘n klein bietjie ekstra moes inbetaal op my rampspoedige weddenskap. Praat van geld in die water gooi – amper soos Tiger Woods se joggie wat Sondagmiddag die speler se 9-yster in die water gegooi het by die K-Club se sewende putjie…

Maar dit was heerlik om te sien hoe die Amerikaners die kop vermorsel word. Ek dink selfs hulle vyande in die Midde-Ooste het lekkergekry, daar waar die mense nie eintlik gholf speel nie (jy sukkel blykbaar te veel om uit ‘n sandkuil te kom in dié dele).

Vanuit ‘n finansiële hoek beskou, was dit met ander woorde nie juis ‘n goeie weddenskap van my nie. Maar uit ‘n emosionele oogpunt was dit ‘n fantastiese winskopie. Trouens, dit was elke pennie werd. So suksesvol was die strategie, dat ek voortaan by elke moontlike geleentheid ‘n paar pond gaan verwed teen die Springbokke, die Proteas, Bafana Bafana en Ernie Els – net om seker te maak dat ek darem geld maak as my span of my man dalk die onderspit delf.

En dit was veral goed om te sien dat die Iere en die Noord-Iere so lekker kan saamspeel.

Miskien sal dit beteken dat selfs ‘n instansie soos die BBC ook eendag sal ophou om die bestaan van die Republiek van Ierland op hulle weer-kaart te ontken.


Voetstoots van Tonder
24 September 2006

Die beste jop in die wêreld

As klein seuntjie het ek altyd gedroom daarvan om ‘n loods of ‘n soldaat of ‘n brandweerman te word wanneer ek eendag groot is. In standerd sewe het die juffrou wat verantwoordelik was vir ons loopbaanvoorligting egter tussenbeide getree en probeer sorg dat elkeen in ons klas gaan leer vir dokter of ingenieur of regsgeleerde. En vir dié wat regtig geen talent gehad het vir enigiets anders nie, was daar altyd die rekenmeestersprofessie.

Vandag is ek redelik dankbaar oor die feit dat ek nooit my drome verwesenlik het en ‘n loods of ‘n soldaat of ‘n brandweerman geword het nie. Loodse moet heeltyd bang wees vir terroriste en vir mense wat Hansie Cronjé van kant wil maak wanneer dié dalk saamvlieg. Soldate het ‘n harde tyd in plekke soos Irak, Afghanistan en die buitewyke van Beiroet. En ek dink nie enigiemand beny die tipiese brandweerman wat teen die trappe van ‘n hoë gebou begin ophardloop nadat ‘n Boeing daarin vasgevlieg het nie.

Nee wat, dan waardeer ek maar eerder my lot as ‘n rekenmeester.

Maar dis darem seker ook nie die heel ergste lot wat daar is om ‘n loods of ‘n soldaat of ‘n brandweerman of ‘n rekenmeester te moet wees nie. Eendag het ek byvoorbeeld ‘n boek onder oë gehad wat die slegste jops in wêreld uiteengesit het. Die een wat my tot vandag toe bybly is die “Before Guy”. Jy weet mos: dis daardie ou met die bleskop en/of die boeppens van wie daar ‘n foto geneem word om te wys hoe sleg mens lyk voordat jy een of ander haargroeimiddel of verslankingsdoepa begin gebruik. Bevorderingsmoontlikhede vir hierdie persoon is daar wel: hy kan dalk eendag die “After Guy” word (maar uiteraard net indien sy hare intussen vermeerder en/of sy liggaamsmassa verminder).

Persoonlik meen ek dat daar ook ‘n paar ander werke is wat nie alte lekker is nie. Dink byvoorbeeld aan daardie kêrel wat heeldag op Oxfordstraat moet staan en ‘n groot kennisgewing vashou wat aandui waar die naaste uitverkoping van derderangse gholf-toerusting of goedkoop pizzas is. Behalwe dat hierdie stomme man die wind en die weer en die wêreld se uitlaatgasse moet trotseer, gaan hy waarskynlik ook binnekort doodgaan van pure verveeldheid.

En wat van die sekuriteitswag wat op die grens van die krieketveld moet sit by ‘n eendagwedstryd, soos ‘n paar maande gelede toe die spanne van Suid-Afrika en Australië amper 900 lopies binne ‘n paar uur gemoker het? Hierdie arme man het die onmoontlike taak om ‘n skare mense wat al hoe uitbundiger en dronker word onder beheer te probeer hou, en dít nogal terwyl die klipharde krieketbal elke paar minute by sy linkeroor verbyvlieg soos wat Herschelle Gibbs nog ‘n ses oor halfby klits. Die ergste van alles is dat hy nie eers mag omkyk om die asemrowende krieket te bewonder nie, want sien, daar’s ‘n job wat gedoen moet word…

Aan die ander kant is daar natuurlik ook hier en daar iemand wat ‘n redelike lekker werk het. Vat byvoorbeeld die ou wat optree as fotograaf vir Sports Illustrated se swemklere-uitgawe: iemand wat min of meer al die byvoordele kan geniet van die tipiese ginekoloog, met redelik min van die nadele. Om alles te kroon, drink hy elke aand teen tjaila-tyd Pina Coladas langs die swembad by ‘n vyfsterhotel in Mauritius.

So kan ek aanhou: ek vermoed byvoorbeeld dat wynmakers en fliek-resensente en supermodelle en sportkommentators en professionele veerpyltjiespelers ook ‘n redelike lekker lewe het.

Nou die dag het ek egter iemand gesien wat REGTIG sy werk geniet. Nie net dit nie, maar hy het verder ook die unieke kombinasie gehad waarvan die meeste bestuurders in senior posisies maar net kan droom, naamlik dat mense duidelik baie van hom gehou het, én dat almal hom terselfdertyd ook ontsaglik gerespekteer het.

Hoe weet ek dat hy so baie van sy werk gehou het?

Dis maklik: hy het nooit opgehou om sy stert te swaai nie.

Ja, dis ‘n hond waarvan ek praat. Maar dit was uiteraard ook nie sommer enige hond nie: dit was die snuffelhond by New York se JFK-lughawe – die vriendelikste beagle wat jy nog in jou hele lewe gesien het. (Terloops, my woordeboek het nie ‘n behoorlike vertaling vir “beagle” nie – dit word gelys as “soort jaghond; spioen; verklikker; diender”. In reaksie waarop ek maar net kan sê: huh?)

Jy kon nie help om van die dierbare gesiggie te hou nie. Terselfdertyd kon jy egter ook die spanning in die lug voel: wat daarvan as hy dalk iets aan my ruik? Waarvoor ruik hy in elk geval? As dit iets soos kokaïene is, behoort ek hopelik veilig te wees, maar sê nou maar dis biltong waarna hy op soek is? Of probeer hy dalk net mense uitvang wat babamelk of lipstiffie insmokkel? En ek wonder hoe ruik ‘n terroris?

Soos ek reeds gesê het, was die beste van alles egter dat die hondjie duidelik besig was om sy werk terdeë te geniet. Miskien was hy maar net effe hoog van al die dwelms wat hy alreeds op hierdie betrokke dag geruik het, of miskien was hy opgewonde om die volgende stukkie vleis op te spoor, maar soveel opwinding en energie en vreugde het ek nog nooit by enigiemand anders gesien terwyl hy besig is met sy dagtaak nie. Hy het definitief nie ‘n hondelewe gehad in die tradisionele sin van die woord nie.

En gebaseer daarop, het ek ‘n aankondiging om te maak: eendag wanneer ek groot is, wil ek ‘n snuffelhond word.


Voetstoots van Tonder
17 September 2006

Effe dik vir 'n daalder

Gedink ‘n Britse paspoort gaan jou help om vinnig deur Heathrow te kom wanneer jy volgende keer land in Londen?

Dink maar weer.

Nie dat ekself ‘n Britse paspoort het nie, sien. Maar in daai donkergroen boekie wat die Departement van Binnelandse Sake in Kaapstad my destyds gegee het, is daar darem wel ‘n stempel wat sê dat ek heel wettiglik hier in Engeland mag bly tot en met Februarie volgende jaar. Tyd sal leer wat daarna gebeur, maar intussen geniet ek dit nogal om my eie tou te hê wanneer ek by Heathrow opdaag. Trouens, die ry vir UK Residents soos ekself is gewoonlik heelwat korter en vinniger as dié waarin die Britte self moet staan.

Douvoordag wanneer ek rooi-oog en lyfseer by Terminaal 4 opdaag na ‘n lang vlug, is ‘n waggery immers die laaste ding waarvoor ek lus is. So onlangs soos vanoggend was dit derhalwe weer die heerlikste gevoel om by al daai mense van Nairobi, Lagos en Abuja verby te stap, die tou so lank dat die arme drommels heel agter nog nie eers amper die immigrasiesaal kon sien nie. Die tou het ook nie eintlik beweeg nie, want die immigrasie-beampte was te besig met kruisondervraging van die tannie met die groen en rooi kopdoek wat wyd-oog en armswaaiend met hom probeer onderhandel het. En dit het maar gesukkel, onder meer omdat die arme vrou duidelik nie die rooi taal baie goed magtig was nie.

Maak julle reg vir ‘n uur of twee, mompel ek binnensmonds met die kleinste tikkie simpatie terwyl ek mik vir die UK Residents bordjie wat my met ope arms verwelkom. Ek het miskien nie ‘n Britse paspoort nie, dink ek wanneer my groen boekie ‘n minuut of wat later gestempel word, maar ten minste laat die Engelse my redelik tuis voel op ‘n dag soos vandag. Seker ook niks minder as reg nie, met al die belasting wat ek hier betaal.

Intussen staan die tannie met die groen en rooi kopdoek nog steeds hier neffens my, hard aan die verduidelik. Teen dié tyd het sy ‘n klomp vuilerige papiere ook in ‘n handsak gevind en aan die immigrasie-beampte voorgelê vir oorweging. Hy tuur bo-oor sy bril daarna en skud sy kop. Sy skuif haar kopdoek reg en glimlag senuweeagtig. Jy sien net tande.

Ek stap deur, bagasiesaal se kant toe. Wanneer die monitor teen die dak my in die rigting van Belt 7 stuur, besef ek egter dat my tasse nog hoegenaamd nie daar sal wees nie – vandag het ek gans en al te vinnig tot by hierdie punt gekom. Net soos ek verwag het, is daar dan ook skaars ‘n handjievol mense wat rondstaan en wag toe ek uiteindelik by die vervoerband aankom. Groot is my verbasing egter wanneer ek sien dat die bagasiebelt self tot oorlopens toe gepak is, vol van die grootste sakke wat jy nog ooit in jou hele lewe gesien het.

Watter vlug se tasse is dit dan hierdie?

Ek kyk weer op, hierdie keer na die monitor bokant Belt 7 self, en bevestig dat ek wel op die regte plek is. Maar terselfdertyd moet ek ook uitvind dat ons bagasie vandag die vervoerband deel met dié van vlug BA074 uit Lagos, BA082 uit Abuja, BA138 uit Mumbai, BA435 uit Amsterdam asook SN5395 uit Brussel. O ja, asook BA064 uit Nairobi.

Ek dink aan die tannie met die groen en rooi kopdoek en glimlag wrang.

Intussen gaan die vervoerband om en om, maar geen nuwe tasse maak hulle verskyning nie. En jy’t nie ‘n graad nodig om uit te werk wat die probleem is nie: hier’s ‘n klomp sakke op die band wat behoort aan al daai mense uit Nairobi, Lagos en Abuja wat tans nog in die immigrasiesaal se tou staan. En totdat hulle eers Engeland binnegelaat word en hulle tasse kom afhaal, is daar nie plek vir myne om op die belt gelaai te word nie. Met ander woorde ek is nou behoorlik gesnoeker.

Vir wat laat die mense van Heathrow in elk geval toe dat dieselfde vervoerband gebruik word vir die bagasie van nie minder as sewe verskillende vlugte nie? Ek weet die lughawe is besig, maar dis darem effe dik vir ‘n daalder. Skielik wens ek Terminaal 5 was al klaar.

Ek besef ook dat die probleem seker nou erger is as ooit voorheen, met die beperkings op handbagasie wat deesdae so streng is. Daar is doodeenvoudig meer bagasie as ooit wat deur die stelsel moet gaan. Die blerrie terroriste…

Terwyl ek so staan en tob, begin die mense drupsgewys by die vervoerband opdaag. Ek herken een of twee van die aankomelinge verby wie ek in die immigrasiesaal gestap het, ‘n uur of wat gelede. Meeste van hulle is massiewe mense, wat seker verduidelik hoekom hulle tasse so groot en swaar is. Hoe groter die persoon, hoe meer plek en gewig neem elkeen van sy of haar kledingstukke seker ook op, nie waar nie?

Uiteindelik daag die tannie met die groen en rooi kopdoek ook op. Sy stap reguit op die vervoerband af en tel haar sak op – groot en swaar en kleurvol, nes sy.

Wanneer sy met haar trollie verby my stap, sien jy net tande soos wat sy vir my glimlag.


Voetstoots van Tonder
10 September 2006

Praat van Sodom en Gomorra

Selfs al bly ek al amper vier jaar hier, was ek vir een of ander rede nog nooit in Londen oor die laaste naweek in Augustus nie. En so besluit ek toe verlede week vir die eerste keer in my lewe om die Notting Hill Karnaval by te woon. Dis mos maar wat Londen se mense doen op die langnaweek in Augustus: Maandagmiddag pak dié wat nie vir ‘n paar dae oorgeskiet het Bordeaux toe nie ‘n pelgrimstog aan in die rigting van Wes-Londen.

En nou kan ek ook getuig: met die moontlike uitsondering van daai dag in standerd sewe toe ek ‘n tand gebreek het op ‘n stukke been in my braaivleis-tjoppie, was dit waarskynlik die mees onbevredigende ervaring in my hele lewe.

Om mee te begin, die vervoer. Dit moet seker die enigste plek in Londen wees wat verkeer het dié dag.

Net om dit in perspektief te stel: voordat ek karnaval toe is, het ek eers ‘n vroeë middagete by vriende van my in Surrey bygewoon. Vir die eerste keer in my lewe was die A3 oop, al die pad van Putney Heath af, Roehampton en Richmond verby totdat ek skaars 20 minute later in Surrey stilhou. Vir die eerste keer in my lewe het Engeland se 50 myl per uur spoedbeperking iets beteken van begin tot einde; dit was nogal moeilik om so beheersd te ry – gewoonlik doen die verkeer dit vir my. Vir die eerste keer in ‘n lang tyd het ek selfs gewens dat ek ‘n behoorlike kar het. En vir die eerste keer ooit het ek vroeg by my vriende gearriveer. Die gasvrou het nog nie eers tyd gehad vir make-up aansit nie.

En toe ek ‘n paar uur later terugry dieselfde storie: geen verkeer nie, al die pad terug tot by my woonstel, selfs parkeerplek gekry regvoor my voordeur vir die eerste keer in menseheugenis. Lieflik. Pleks het ek net daar gebly vir die res van die dag.

Maar nee, ek “moet” mos Notting Hill toe. Drome gehad dat ek dalk vir Julia Roberts in ‘n knus boekwinkeltjie met ‘n helderkleurig voordeur sou raakloop. En ‘n verstrooide Hugh Grant wat agter ‘n kuif wegkruip. Dalk selfs ‘n skrapsgeklede danseres of twee, soos in daai prentjies van die Rio Karnaval?

Moenie glo nie: dáái Notting Hill bestaan net in die movies, en definitief nie op ‘n dag soos hierdie nie. As daar hoegenaamd ‘n boekwinkel is, gaan jy hom in elk geval nie sien nie: die eienaars sou die plek al drie dae tevore met houtplanke toegeslaan het om hulle te beskerm teen die aanslae van die massas.

En kan iemand asseblief vir my sê wie daai genie by die London Underground is wat besluit het dat die naaste tube-stasies moes toemaak op die dag – en dit nogal “om samedromming te voorkom”? Ladbroke Grove was gesluit, en Notting Hill Gate het eers sewe-uur die aand oopgemaak (alhoewel dit dalk net in die een rigting was, ek is nie heeltemal seker nie). Dis tog ‘n eenvoudige beginsel van die natuur, net soos die feit dat water afdraand loop eerder as opdraand, dat MEER funksionerende stasies sou help om samedromming te voorkom op die dag, en nie MINDER nie? Of HOE?

Nie net dit nie, maar ek dink daai selfde genie wat besluit het om die stasies toe te maak, is waarskynlik ook die persoon wat gereël het dat daar MINDER beskikbare parkeerplek is in die omliggende gebiede as op enige ander vakansiedag. ‘n Geelstreep in Londen is mos nie regtig ‘n geelstreep op ‘n Sondag of ‘n vakansiedag nie, tensy dit ‘n dubbele geelstreep is. (As voormalige Suid-Afrikaner is dit juis nogal ‘n moeilike ding om gewoond te raak as jy aanvanklik in Londen aankom).

Maar op karnavaldag is ‘n geelstreep egter wel ‘n geelstreep, en glo my, dit word met arendsoë en -kloue afgedwing. Weer eens verstaan ek nie die logika nie: die een dag van die jaar wat daar behoefte is aan meer parkeerplek, maak die mense juis seker daar is minder as ooit.

Die gevolg? Almal moet busry. Wat beteken dat daar omtrent ‘n miljoen busse is wat binne ‘n uur of twee deur ‘n handvol toevoerstrate probeer wurm. Dit laat die oggend se droomrit op die A3 voel soos ‘n ander land, ‘n ander era. Alternatiewelik kan jy ‘n myl en ‘n half of verder loop na die partytjie toe. Wat beteken dat al die mense se vullis oor ‘n groter area versprei kan word.

En wat het ek gesien toe ek uiteindelik in Notting Hill aankom? Skares mense wat aan albei kante van die pad oënskynlik doelloos in drukgange dwaal. Dronkies wat bedel, waarskynlik sakkerollers. Mans wat op sypaadjies staan en hulle self verlig teen winkelvensters (verlig…is dit nie ‘n pragtige eufemisme nie?). Vullis, en baie daarvan. Hordes polisie met neon-geel baadjies, party van hulle op perde. Maar darem nie donkies, soos dié waarna die Suid-Afrikaanse polisiehoof blykbaar nou die dag verwys het nie…

Praat van Sodom en Gomorra.

Die karnaval self het ek nooit gesien nie. Ek het wel ‘n gejil gehoor, asook ‘n paar dromme. Maar na ‘n halfuur se stoei het ek meer as genoeg gehad en laat spaander. As dít dan die waansin is wat mens moet trotseer net om te kan sê dat jy daar was, dan wil ek liewer nie aan die klub behoort nie. Hulle kan die t-hemp ook maar hou.

Indien jy dus volgende jaar in Londen is op die laaste naweek in Augustus en jy het nog nooit die Notting Hill Karnaval bygewoon nie, beloof dit om jou ideale geleentheid te wees.

Jy kan dit weer ‘n keer mis.


Voetstoots van Tonder
3 September 2006